Ik weet het nog goed. Ik was denk ik 22 toen ik samen met twee vriendinnen naar een medium ging. We hadden alle drie interesse in het bovennatuurlijke en dit leek ons een interessante ervaring. Ik kan van alles vertellen over wat daar gebeurde, maar de clue van het hele verhaal was dat deze vrouw tegen mij vertelde dat ik mijn emoties mocht gaan uiten. Als ik blij was mocht ik lachen. Als ik boos was mocht ik stampen en als ik verdrietig was mocht ik huilen. En toen ze dat zei dat ik “Ja, duh, dat weet ik toch wel?!”. Little did I know dat het rouwen hier voor mij pas begon.
In de dagen die volgden begon ik er op te letten en probeerde ik voor het eerst bewust te zijn van het uiten van mijn emoties. Het was als een dam die doorbrak, want ook al voelde ik van alles, ik had nooit geleerd hoe ik mijn emoties kon uiten en dat dit belangrijk was. En omdat ik al die jaren sinds mijn moeder overleed in 1999 alles had binnengehouden, kwam er nu veel te veel naar boven om normaal te verwerken. Er zat maar één ding op. Om hulp vragen.
Tijdens de eerste sessies werd het mij al meteen duidelijk: ik had niet gerouwd om het verlies van mijn moeder en het verlies van een normale jeugd. Na 15 jaar was er voor mij nog geen ruimte en veiligheid geweest om het verlies te verwerken en had ik, doordat ik in de overlevingsstand stond, ongezonde patronen aangeleerd rondom vele zaken, zoals emotieregulatie.
Als je de Van Dale erbij pakt, is één van de definities van rouwen “droefheid voelen”. En wat er vaak gebeurt wanneer het verlies te veel pijn doet of het te groot is om te verwerken: we stoppen het weg en gaan op zoek naar afleiding. We weigeren te accepteren dat ons leven verandert en denderen door om te laten zien dat we het leven wel aankunnen. Het probleem is dat het de pijn niet wegneemt. We proberen de pijn te verbloemen, wat enorm veel energie kost. We zijn er onbewust constant mee bezig en zijn niet vrij om alles (mooi en slecht) te ervaren wat het leven ons te bieden heeft. We stoppen met ervaren.
Door te rouwen, door het verlies te accepteren, de gevoelens die daarbij horen te accepteren en te doorvoelen, en een nieuwe weg zonder die persoon in te slaan, geven we onszelf en ons lichaam de kans om alle nare gevoelens, emoties en gedachtes te ontladen en kwijt te raken. Op deze manier ontstaat er weer ruimte voor andere en positievere gevoelens, emoties en gedachtes. Daarbij is het ook belangrijk om te bedenken dat onverwerkt trauma vast gaat zitten in ons lichaam. Door je ergens angstig aan vast te houden krijgen we last van verstopping, van te veel stress gaat alles juist lopen. Onverwerkt verdriet zorgt voor benauwdheid en je te veel zorgen maken slaat op je maag. Te lang rondlopen met deze klachten zorgt voor chronische pijn en ziekten.
Misschien kun je dit alles wel goed vergelijken met een verstopte dakgoot. De bladeren en het mos (het trauma) blokkeren de doorstroom van het water (energie), waardoor de dakgoot overloopt (overbelast zenuwstelsel). Maar als we de tijd nemen en ons inspannen om eens goed te kijken waarom de dakgoot geblokkeerd is en deze vervolgens schoonmaken, kan het water weer vrij stromen.
Rouwen leert ons ook om veerkrachtig te worden. Om weer op te kunnen staan na tegenslag. Juist hierom is het voor kinderen en jongeren van vitaal belang dat zij de ruimte krijgen om te rouwen na verlies. Want hoe je het ook wendt of keert, als ze leren om op de juiste manier hun emoties te verwerken en de draad weer op te pakken na verlies, hoe meer ze hier in hun latere leven de vruchten van kunnen plukken. Ik weet dat het voor mij in ieder geval veel moeite kostte om dit halverwege mijn twintiger jaren nog te leren.